- Որո՞նք են կենդանի օրգանիզմի հիմնական տարրերը, որոնք նաև անվանում են կենսական տարրեր
Կենդանական բջջի բաղադրության հիմնական տարրերը կոչվում են մակրոտարեր: Դրանք են՝ ածխածին(C), ջրածին(H), թթվածին(O), ազոտ(N), կալիում(K), կալցիում(Ca), երկաթ(Fe), ֆոսֆոր(P), ծծումբ(S), մագնեզիում(Mg), նատրիում(Na):
Միկրոտարրերը օրգանիզմներում փոքր քանակներով պարունակվող և դրանց բնականոն կենսագործունեության համար անհրաժեշտ քիմիական տարրերն են։ Օրինակ՝ երկաթ(Fe), ցինկ(Zn), բրոմ(Br), յոդ(Y), կոբալտ(), մանգան(Mg), պղինձ(Cu), մոլիբդեն, սելեն(Se), ֆտոր(), քրոմ։ - Որո՞նք են կենդանի օրգանիզմի հիմնական տարրերը՝մակրո-, միկրո-,ուլտրատարրեր:
Մակրոտարրերը կենդանական բջջի 98%-ն են զբաղեցնում: Նրանց վրա են հիմնված բջջի գլխավոր ֆունկցիաները: Միկրոտարրերը կազմում են բջջի զանգվածի շատ փոքր մասը, բայց ազդում են նրա կենսապրոցեսների վրա: Ուլտրամիկրու տարրերը այն տարրերն, որոնք հանդիպում են բջջում, բայց շատ ավելի հազվադեպ քան միկրոտարրերը: Դրանց ազդեծությունը բջջի գործառույթների վրա ապացուցված չէ:
ջուր-70%
սպիտակուց-10-20%
ածխաջրեր-1-5%
լիպիդներ-3%
նուկլեյնաթթու-2% - Ո՞րն է կենդանի օրգանիզմի կառուցվածքային միավորը, կենդանական և բուսական բջիջների նմանությունները և տարբերությունները
Կենդանի օրգանիզմի կառուցողական միաորը բջիջն է: Այն լինում են բուսական և կենդանական: Կենդանական բջիջների թաղանթը ավելի բարակ է, բայց կա կորիզ, որը չունեն բուսական բջիջները: Բուսական բջիջների թաղանթը ավելի հաստ է և պատրաստված է ցելյուլոզ պոլիսախարիդից: - Ինչու՞ են գիտնականներն ասում. «Կյանքը՝ սպիտակուցների գոյության ձևն է»
Սպիտակուցները պոլիմեռներն են, որոնց մոնոմեռը ամինաթթուն է: Նրանք անմիջականորեն ազդում են օրգանիզմում առաջացող քիմիական ռեակցիաներին և կատարում են բազմաթիվ փունկցիաներ՝ կարգավորող, կառուցվածքային, շարժողական, տեղափոխման, պահեստային, պաշտպանողական: - Որո՞նք են սպիտակուցների, ածխաջրերի, ճարպերի, նուկլեինաթթուների, վիտամինների գործառույթները կենդանի օրգանիզմում:
Սպիտակուցների փունկցիաները՝ կարգավորող, կառուցվածքային, շարժողական, տեղափոխման, պահեստային, պաշտպանողական:
Ածխարերի ֆունկցիաները՝ էներգիական, պաշտպանողաական:
Ճարպերը լիպիդների տեսակներից մեկն է: այն նույնպես կարող է հանդիսանալ էներգիայի աղբյուր, բայց նաև օգտագործվում է ինչպես վիտամինների և այլ նյութերի լուծիչ: Նաև այն ունի կարգավորիչ գործառույթ(օր.՝ էսթրոգեն, տեստեստերոն): - Ինչպիսի՞ օրգանական և անօրգանական նյութեր կան կենդանի օրգանիզմում:
Օրգանական՝ ածխաջրեր, լիպիդներ, վիտամիններ, սպիտակուցներ, նուկլեյնաթթնուներ:
Անօրգանական՝ հանքային աղեր, ջուր:
Մխիթար Սդբաստացի ավագ դպրոց 10/4 դասարան
Hayk Vaghoyan 