Մեծ Հայքի Արշակունյաց թագավորությունը

Մեծ Հայքի Արշակունյաց թագավորությունը հայկական թագավորություն էր, որը գոյություն է ունեցել մ․թ․ա․ 66-ից մինչև 428 թվականը ։ Այն հիմնադրվել է Տրդատ Ա Արշակունունի կողմից, ով հայոց արքայի տիտղոսը ստացել է Հռոմի կայսր Ներոնից հետո հայ-պարթևական պատերազմի արդյունքում։ Այս թագավորության ժամանակ Մեծ Հայքը զարգացել է տնտեսական, մշակութային և կրոնական տեսանկյունից, ինչպես նաև հայոց գրերի գյուտը ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 թվականին։ Մեծ Հայքի թագավորությունը անկում է ապրում 428 թվականին, երբ Պարսկաստանի կայսր Շապուր Բ-ն հաղթում է հայկական բանակը Արշակ Բ-ի հետ։

Տրդատ 3-րդի գահակալությունը 

Տրդատ 3րդ-ը գահակալել է 298թ․ Մծբինի պայմանագրից հետո։Տրդատ 3րդի օրոք 301թ․ Հայաստանը առաջինը աշխարհում ընդունեց քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն։ Տրդատ Գ Մեծը հայոց պատմության մեջ կարևոր դեր է խաղացել, որովհետև նա էր առաջին թագավորը, որը ընդունեց քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն և հանդիսացավ Քրիստոսի առաջին թագավորը աշխարհում։ Նա նաև հանդիսացավ Հայաստանի ազատագրողը հռոմեացիների վերահսկողությունից և հանդիսացավ հայ-պարթևական միության հիմնադիրը։ Տրդատի կյանքը բաղկացած է մի քանի կարևոր դարձյալներից։ Նա ծնվել է Պարթևաստանի թագավոր Վաղարշ Ա եղբայրի որդին ու հայ ավագանու աջակցությամբ բարձրացել է գահին Հայաստանում։ Նա մասնակցել է Հռոմեա-Պարթևական պատերազմին, որտեղ հայերին հաղթանակ է բերել հռոմեացիների դեմ։ Նա ընդունեց քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն 301 թվականին Սանահինի մեծ եկեղեցում Ստ. Գրիգոր Լուսաւորիչի ներկայացմամբ(ով դարձավ առաջին կաթողիկոսը)։ Նա հանդիսացավ Քրիստոսի առաջին թագավորը աշխարհում։